Zo eens met de column van Lieke Marsman vandaag in de Volkskrant, en wel op meerdere punten. Over filosofie, kritisch voelen en pannenkoeken met stroop.
Marsman begint met de constatering dat filosofie zich in een toenemende belangstelling mag verheugen. Hoera! Echter is een groot deel van die belangstelling vooral instrumenteel gericht (wat kan ik ermee?). ‘Nederlanders willen antwoorden, geen vragen’, citeert Marsman filosoof en schrijver Eva Meijer. Met haar pleit Marsman voor een ‘filosofie die minder eenduidig is’, en een herwaardering is van kritisch en logisch denken.
Eens!
Kritisch voelen
Maar niet alleen denken, gaat Marsman verder. Ook kritisch #voelen zou meer gewaardeerd moeten worden. Voelen geeft ons namelijk een andere toegang tot de werkelijkheid, directer en voller. Het denken slaat die werkelijkheid plat, kijkt er van een afstandje naar.
Eens!
De Franse filosoof Henri Bergson gebruikt de term ‘intuïtie’ om die directere toegang tot de werkelijkheid nader te duiden. Dat is volgens hem geen vaag gevoel, maar een strikte filosofische methode die voorbij concepten gaat en een ervaring geeft van de werkelijkheid in al haar nuances en verschillen. Die werkelijkheid is namelijk niet gelijk, er zijn alleen maar verschillen, want alles verandert voortdurend.
Kunstenaars
Veel kunstenaars zijn volgens Bergson een meester in die manier van ervaren, omdat ze minder bezig zijn met de praktische (instrumentele) kanten van het bestaan. Ze maken iets, en proberen iets van de werkelijkheid te laten zien (de meervoudigheid) dat door het denken verborgen wordt.
De ene pannenkoek met stroop is tenslotte de andere niet. En de ene ervaring van het eten van een pannenkoek met stroop is al helemaal niet de andere ervaring van het eten van een pannenkoek met stroop.
Deze reflectie verscheen eerder op LinkedIn.
Mooi geschreven en de term ‘intuïtie is ook interessant om te gebruiken in de context van klanten.
Het stukje van de kunstenaar heb ik doorgestuurd naar een kunstenaar die hier juist een discussie over had met een andere kunstenaar en de reactie was “mooi en simpel gezegd”
Bedankt, Arnold