De meesten van ons vinden het lastig om beslissingen te nemen. We krijgen er zelfs keuzestress van. Dus hoe doet je dat, de juiste beslissing nemen?

  • Lees ik deze post, of moet ik nu eindelijk eens aan de slag?
  • Neem ik nog een toetje, of wil ik liever koffie?
  • Ga ik met collega’s naar de kroeg, of maak ik liever dit beleidsstuk nog even af?
  • Wat is de beste route naar mijn afspraak?
  • Zal ik solliciteren op die baan, of blijf ik zitten waar ik zit?

Het liefste willen we allebei: en het toetje, en de koffie. Bij koffie en een toetje kan dat nog wel, maar bij veel andere keuzes is het eerder of, of.

Hoe weet je dan of de juiste beslissing neemt?

Geen idee

Het eerlijke antwoord: dat weet je niet. 

De schrijver Paul Auster legt het in zijn fascinerende roman 4321 zo uit:

Stel, je hebt een afspraak aan de andere kant van de stad. Er zijn twee manieren om daar te komen: over de ringweg, of dwars door de stad. Normaal gesproken is de ringweg het snelst, maar het is spitsuur, dus de kans dat je in een file terechtkomt is aanwezig. Dwars door de stad rijdt meestal wel door, tenzij er bijvoorbeeld een wegopbreking is of een vrachtwagen de boel blokkeert: dan kun je zomaar een half uur stilstaan. 

Wat doe je?

Het eerlijke antwoord: geen idee! 

Je weet van tevoren namelijk niet wat er gebeurt als je een van beide routes kiest. 

En toch, zo laat Auster zijn hoofdpersoon zeggen, slaan we onszelf voor de kop als we de ringweg kiezen en in een file terechtkomen. Had ik nou maar…

Maar hoe kon je dat weten? Je weet toch niet wat er gebeurd zou zijn als je dwars door de stad had gereden?

Illusie

Ik vind dit een boeiende gedachte. Het zet ons idee van de beheersbaarheid en planbaarheid van het leven volledig op losse schroeven.

Moet je dan maar geen keuze maken?

Natuurlijk wel! 

Maar heb niet de illusie dat je weet wat je doet als je die keuze maakt. Heb niet de illusie dat je vooraf kunt bepalen wat de juiste keuze is. Dat kun je niet. Je kunt alleen een keuze maken en kijken wat er gebeurt. Maar dan het liefst zonder spijt of de gedachte ‘had ik maar…’ 

Want daar schiet je weinig mee op.

PS Wil je zelf ook leren denken als een filosoof? Op 19 september start er weer een leergang organisatiefilosofie.  Voor meer informatie: klik hier.

Elke twee weken een filosofische tip of oefening in je mailbox? Abonneer je hier op de nieuwsbrief.